Otoklav Nedir ?
Otoklav, basınçlı su buharı ile doymuş bir ortamda 121 santigrat derece sıcaklıkta 15-20 dakikada sterilizasyon yapar. 1879’da Charles Chamberland tarafından icat edilmiştir. Otoklav ismi Yunanca auto- (kendi kendine) ve Latince clavis (anahtar) kelimelerinden türetilmiştir ve “kendinden kilitli cihaz ” anlamına gelmektedir.
Mikropları yok etmek amacıyla laboratuvar ve ameliyathanelerde kullanılır. Aynı zamanda mikropları yok ettiği için meyve ve sebze konservesi yapımında da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Sterilizasyon dışında otocamlarında laminasyon işlemi gibi başka işlemlerde de kullanılabilir.
Otoklav, yüksek sıcaklık ve basınç altında çeşitli laboratuvar ekipmanlarının (cam malzemeler, besiyerleri, atık malzemeleri) sterilizasyon işlemi için mutlaka kullanılması gereken bir laboratuvar cihazıdır.
Sterilizasyon, bir maddenin üzerinde veya içinde bulunan tüm mikroorganizmalardan arındırılma işlemidir. Bu işlem sonrasında tüm mikroorganizmalar öldürülmektedir. Bu işlemi hafif, orta ve ileri derecede sterilizasyon gibi ayırma durumu yoktur. Sterilizasyon ya yapılmıştır ya da yapılmamıştır.
Basite indirgeyerek anlatırsak eğer, bir kazan ve dayanımı yüksek bir kapaktan meydana gelen yapıya otoklav denir. Yüksek sıcaklık ve basınç altında buhar yöntemiyle yapılan sterilizasyon işleminde kullanılmaktadır. …
Otoklavda esas olan, buharla doymuş bir ortamda ve 100°C’den yüksek ısı ile sterilizasyondur.
Çalışma Prensibi: Otoklavlarda basınçlı buhar ve ısı ile sterilizasyon 100°C’nin üzerindeki sıcaklıklarda, içindeki suyun yüzeyine yapılan buhar basıncının artırılması ve böylece suyun kaynama noktasının yükseltilmesiyle sağlanmaktadır. Otoklava verilen buharla, otoklav içindeki su önce ısınır ve daha sonra oluşan buhar içeride hapsedilerek, basınç yükselir. Temel ilke steril edilecek malzemenin her noktasının belli bir ısıya sahip doymuş su buharı ile yeterli süre temas etmesini sağlamaktır. Bu nedenle paketler otoklava gevşek yerleştirilmelidir. Ayrıca ön vakum ve filtreli vanalar ile otoklavda sterilite güvencesi sağlanmalıdır. Doymuş buharın sağlanabilmesi için, yeterli sıcaklık ve basınca ulaştıktan sonra süre başlatılır. Yüksek basınç ve buhar atmosferinde materyallerin sterilizasyonu sağlanır.
Kullanım amacı ve kullanım yerleri:
· Otoklav ile sterilizasyonda nem, sıcaklık, uygulama süresi ve basınç sterilizasyon işlemini etkiler. 121°C için 1 atmosfer basınç altında ön vakumlu ~15-20 dakika (ön vakumsuz ~30-45 dakika) veya 134°C için 2 atmosfer basınçta ön vakumlu ~3-5 dakika sterilizasyon için yeterlidir.
Yapılan Analizler:
· Merkezimizde hücre kültürü malzemelerinin sterilizasyonu için kullanılmaktadır.
Otoklav nerede kullanılır?
Otoklav cihazı; ilaç, gıda, sağlık sektörü başta olmak üzere kimya, kozmetik ve üniversite (gıda- eczacılık, vb.) sektörlerinde sıklıkla kullanılmaktadır.
Özel geliştirilmiş aplikasyonlarla birlikte cam endüstrisi ve ambalaj sektöründe de tercih edilmektedir.
Kimyada, bazı maddelerin kuvvetli basınç altında ne gibi tepkiler göstereceklerini incelemek için otoklav kullanılır.
Otoklavlar aynı zamanda buharlaştırma, eritme ve birleştirme işlemleri için de kullanılır.
Otoklavlar
100 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda yürütülen tüm ısıl işlemler, otoklav adı verilen ve atmosferik basınç üzerindeki basınçta çalışan kapalı üzenlerde gerçekleştirilebilir.Diğer bir deyimle, bu gıdaların dayanıklı duruma getirilmeleri ancak, otoklavlarda sterilize edilmeleri ile sağlanabilmektedir. Otoklavlarda 100 C’nin üzerindeki sıcaklıklarda, içindeki suyun yüzeyine yapılan buhar basıncının artırılması ve böylece suyun kaynama noktasının yükseltilmesiyle sağlanmaktadır. Otoklava verilen buharla, otoklav içindeki su önce ısınır ve daha sonra oluşan buhar içeride hapsedilerek, basınç yükselir. Şu halde otoklav basıncı ile (doymuş buhar basıncı) sıcaklık arasında belli bir ilişki vardır. Buna göre otoklav basıncının ölçülmesiyle otoklav sıcaklığı da saptanabilir.
Otoklavlarda ısıtma ortamı olarak doğrudan buhar veya su kullanılır. Her iki uygulamanın yararlı yönleri vardır. Örneğin ısıtma ortamı olarak su kullanılması halinde, otoklav içinde ısı iletimini engelleyen hava paketlerinin oluşumu söz konusu değildir. Buna karşın ısıtma ortamı olarak buhar kullanılması, otoklavda suyun ayrıca ısıtılması zorunluluğunu ortadan kaldırdığından bu uygulamada daha az enerji harcanır, yani daha ekonomiktir
Otoklav Çeşitleri
Çalışma prensibine göre de gravite, vakumlu, ön vakumlu ya da fraksiyone ön vakumlu buhar otoklavları olarak tanımlanır. En yaygın olanları gravite ve ön vakumlu otoklavlardır. Buhar, sterilizatör içine giren hava ile yer değiştirir. Bu sterilizatör daha çok sıvıların sterilizasyonunda kullanılır.
Otoklav ile sterilizasyonda nem, sıcaklık, uygulama süresi ve basınç sterilizasyon işlemini etkiler. 121°C için 1 atmosfer basınç altında ön vakumlu ~15-20 dakika (ön vakumsuz ~30-45 dakika) veya 134°C için 2 atmosfer basınçta ön vakumlu ~3-5 dakika sterilizasyon için yeterlidir.
